Imbongi yosiba nomdlali weqonga ohlala eKhayelitsha uthi ukuzazi ukuba ungubani kubalulekile

Imbongi yosiba nomdlali weqonga u Anele Pendze. Ithatyathwe ngu Phinda Kula

Nangona seyidlulile inyanga yenkcubeko namagugu, eliphephandaba lithathe isigqibo sokuba sizakuthi gqolo ukubhala ngabantu abazingcayo ngenkcubeko namagugu. Kule veki sithethe nomdlali weqonga nembongi yosiba u Anele Pendze osibalisele ngamajingi-qhiwu obomi ezama ubomi.

Khayelitsha, Cape Town, Western Cape, South Africa

u Anele Pendze yimbongi yosiba ekwanguye nomdlali weqonga. Loka Pendze wazalelwa kwaMandaba kwingingqi yaseGuguletu ngomhla wamashumi amabini anesihlanu kweyeDwarha ngomnyaka ka1983.

Ngonyaka ka 1990 uAnele nabazali bakhe balinikela umva iKapa besiyakuhlala isigxina kwikhaya labo kwilali iMasikaz kuCentane kwiphondo leMpuma Koloni. Amabanga aphantsi uwaqale kweli leKapa ze wayakugqibezela kwisikolo iMakukhanye neManyano Junior Secondary School kuCentane.. Kuthe ngo 2004 wabuyela kwakhona kweli leNtlanzi   ene phupha lokuba abeyintatheli, ekwagxeleshe ukuba ngumdlali weqonga. Ngenxa yamahlandinyuka obomi   iphupha lokuba yintatheli zange lifezekiswe.

Umdlalo wokulinganisa wawuqala ngethuba efunda ibanga lethoba nalapho babelinganisa khona incwadi ethi uThembisa noMakhaya ebhalwe nguD.T Mtywaku, nalapho wayedlala khona umlinganiswa ophambili uMakhaya Ntsenge.

OkaPendze emva kokuhla enyuka esenza imisebenzi engephi. Ngenxa yothando lokuba ngumdlali weqonga wafumana ithuba kwiziko lokuqeqesha abadlali beqonga elalisaziwa ukuba yiNew Africa Theater neyayinzinze eAthlone ngo 2005, nalapho wafunda khona njengomdlali weqonga isithuba esinga ngonyaka.

KweYomnga ngo2005 wafumana ithuba lokunikela ngexesha eRobben Island Museum kwicala lamagugu namafa. Okukulandela emva kokuba iNew Africa Theater Academy yayinentsebenziswano   neRobben Island nalapho babedla ngokudlala khona imidlalo yeqonga efana nomdlalo weqonga   i-The Play.

Loka Pendze udlale imidlalo eyohlukeneyo yeqonga equka lowo kuthwa yiTraffic ubudlala kwisikhulo sikamabonakude  i-eTV.

Ngonyaka 2009 wafumana ithuba lokufundela ukuba ngumdla weqonga kwiDyunivesiti yaseKapa  nalapho waqhuba kakuhle kakhulu nakunyaka wakhe wezifundo kwiziko lemfundo enomsila. Eliziko Mfundo ulishiye  ngonyaka ka2011 emva kokuba wohluleka ukuphumelela unyaka wesithathu. Ngenxa yengxaki yezimali akazange akwazi ukubuyela esikolweni.

OkaPendze uthi kumandzithindzithi athubeleza phantsi kwawo uyaqhuba nokuba yimbongi yosiba nadiza ukuba ubhala ingqokelela yemibongo. OkaPendze uthi waqala ukubhala ebhala ngenxa wayephenjelelwa ngumculo weHip-hop. Uqale ukubhala imibongo   ngonyaka ka2001 , kungokunje sele enemibongo eliqela asele eyibhalile. Ukanti lokaPendze uthi ifuthe lokubhala kwakhe imibongo iphenjelelwa zizinganeko ezohlukeneyo eziquka indalo.

Also read:  Abahlali basemaholweni kwa Langa basalujonge enkalweni uphuhliso lwezindlu

Kudliwano ndlebe ne Elitsha u Pendze uthe uthando lwesiXhosa lwafika emva kokuba wazibona ukuba akakwazi ukufunda okanye ukuvisisa okubhalwe encwadini ngoLwimi lweXhosa ncam.  Kulapho waqonda ukuba ulwimi lwakhe oluyintetha esisiXhosa lubalulekile. Uthi ukuqala kwakhe ukubhala wayebhala ngelwimi lwesiNgesi nadiza ukuba wazibona ehlazekile ukutyheshela ulwimi lwakhe lwessiXhosa axabise ulwimi lwasemzini, ntoleyo yakhokelela ukuba azinqwanqwade abuyele ngamandla kulwimi lwesiXhosa.

Le mbongi yosiba  uthi xa ebhala umbongo kuzuke echukunyiswe yinto ethile ethe yenzeka kungenjalo isiganeko esithile.

U Anele Pendze ebonga kwiqonga lase Dyunivesithi yase Ntshona-Kapa apho afunda khona

Kulombongo ungezantsi uchukunyiswa yindlela isintu  esilahleke ngayo esitsho kananjalo ukuba  uhlanga oluNtsundu lashiyeka sizimpula zikaLujaca kwathathwa nkqu nomhlaba ngabantu abamhlophe.

Kulombongo okaPendze uvakalisa ngomnombo kwaye ukwavakalisa indlela ezinye izizwe ezaxhuthwa ubukhosi ngondlela mnyama. Umbongo wakhe uyathungelana kuba uthetha ngezinto esizaziyo nesizibonileyo izinto ezifana nentshongo eyayisetyenziswa kakhulu ngamanina kuba ayehomba ngayo ayiqabe emlonyeni loncindi imnyama iphuma kwinqawa.

Ukuqwela ingqokoqho okaPendze uthi ukugcina inkcubeko namagugu kuthetha ukuba umntu kufuneka awazi umnombo wakhe ayihloniphe inkcubeko kuba ukuzazi ukuba ungubani kubalulekile. Uthi eyonanto ingundoqo kukugcina isiNtu amasiko nezithethe.

 

Copyright policy

Creative Commons LicenceThis work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.

Should you wish to republish this Elitsha article, please attribute the author and cite Elitsha as its source.

All of Elitsha's originally produced articles are licensed under a Creative Commons license. For more information about our Copyright Policy, please read this.

For regular and timely updates of new Elitsha articles, you can follow us on Twitter, @elitsha2014, and/or become a Elitsha fan on Facebook.